Spis treści:
1. Podstawa prawna roszczenia dochodzonego przez przedsiębiorstwo energetyczne.
2. Ustalenia Sądu – uznanie roszczenia odszkodowawczego za uzasadnione.
3. Zasądzona kwota.
Czy przedsiębiorstwo energetyczne może dochodzić odszkodowania w sytuacji, gdy odbiorca zaprzestaje pobierania energii elektrycznej, celowo odłączając się od sieci, a następnie przyłączając się do sieci nowego dostawcy energii? Czy odszkodowanie jest należne, gdy odbiorca energii odłącza się w okresie wypowiedzenia umowy, a zatem przed jej rozwiązaniem z mocy prawa?
Roszczenia z tytułu utraconych korzyści należą do jednych z najtrudniejszych do udowodnienia, a co za tym idzie do dochodzenia przed sądem.
Sąd Okręgowy uznał zasadność roszczenia sformułowanego przez adwokata Justynę Michalak – Królicką działającą jako pełnomocnik przedsiębiorstwa energetycznego, w sporze z odbiorcą energii elektrycznej. Odbiorca ten w okresie wypowiedzenia umowy fizycznie i samowolnie odłączył się od sieci przedsiębiorstwa energetycznego i podłączył do sieci nowego dostawcy energii. Sąd podzielił stanowisko strony powodowej, reprezentowanej przez adwokata Justynę Michalak – Królicką, uznając, że szkodę stanowiły utracone korzyści wynikające z niemożności sprzedaży energii w okresie wypowiedzenia. Sąd Okręgowy we Wrocławiuzasądził od strony pozwanej odszkodowanie w kwocie około 100.000,00 zł. Apelacja strony pozwanej została oddalona, a wyrok Sądu I instancji jest już prawomocny.
Sformułowane przez Adwokata Justynę Michalak – Królicką roszczenie oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z niewykonaniem postanowień umowy sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji, poprzez bezprawne rozwiązanie przez odbiorcę energii elektrycznej umowy łączącej strony. Bezprawność ta polegała na fizycznym odłączeniu się od sieci dostawcy energii, bez zachowania określonego w umowie okresu wypowiedzenia.
Żądanie zasądzenia odszkodowania oparte zostało na zasadzie „utraconych korzyści” (lucrum cessans).
W myśl przepisu art. 361 § 2 kodeksu cywilnego, naprawienie szkody obejmuje nie tylko straty, które poszkodowany poniósł, ale również korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W toku omawianej sprawy to na Powodzie- przedsiębiorstwie energetycznym ciążył obowiązek wykazania, że pomiędzy działaniem pozwanego, a szkodą (stanowiącą utracony zysk) istnieje normalny związek przyczynowy.
Konstrukcja „utraconych korzyści” jako postawy dochodzenia odszkodowania stanowi z punktu widzenia praktyki orzeczniczej zagadnienie ciekawe, niemniej jednak w aspekcie dowodzenia pozostaje kwestią skomplikowaną i trudną do udowodnienia. W przeciwieństwie do straty, która definiowana jest jako pomniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów, utracone korzyści stanowią wartość aktywów, które nie weszły do majątku wskutek zdarzenia wyrządzającego szkodę oraz wartość pasywów, które się wskutek tego zdarzenia nie zmniejszyły.Innymi słowy, szkoda związana z utraconymi korzyściami polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się to stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest odpowiedzialność drugiej strony.
Poza wskazanym wyżej związkiem przyczynowym, pomiędzy działaniem pozwanego, a utraconym zyskiem, powód był obowiązany wykazać, czyli udowodnić wysokość szkody stanowiącej utracone korzyści. Nie ulega zatem wątpliwości, że wykazanie, iż strona poniosła szkodę w postaci utraconych korzyści stanowi kwestię o wiele bardziej skomplikowaną, aniżeli wykazywanie, że strona poniosła stratę. Powyższe wynika przede wszystkim z faktu, że wykazywanie, że doszło do utraty korzyści, opiera się na porównaniu stanu aktualnego (związanego z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy przez drugą stroną) ze stanem hipotetycznym, czyli takim, gdyby umowa ta była należycie wykonywana.
Co więcej, szkoda musi zostać przez poszkodowanego wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, aby uzasadniała w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła.
Okoliczności te w omawianej sprawie były skrupulatnie rozważane przez Sąd.
W toku omawianej Sąd Okręgowy we Wrocławiu na podstawie dowodów przeprowadzonych na wniosek Adwokata Justyny Michalak – Królickiej działającej jako pełnomocnik przedsiębiorstwo energetycznego, podzielił stanowisko strony powodowej, iż ziściły się wszelkie przesłanki determinujące odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanego z tytułu szkody w postaci utraconych korzyści.
Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że doszło do zdarzenia, z którym przepisy prawa łączą obowiązek naprawienia szkody, zaistnienia samej szkody oraz wystąpienia związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem roszącym odpowiedzialność odszkodowawczą oraz samą szkodą.
Rozpoznający omawianą sprawę Sąd Okręgowy we Wrocławiu podzielił w pełni stanowisko strony powodowej reprezentowanej przez Adwokata Justynę Michalak – Królickiej, która wskazywała na szkodę w postaci utraconych korzyści, stanowiących równowartość niepobranej energii elektrycznej w okresie wypowiedzenia umowy. Odłączenie się przez odbiorcę energii elektrycznej od sieci przedsiębiorstwa energetycznego po wypowiedzeniu umowy, ale przed upływem okresu wypowiedzenia stanowi bowiem przejaw nienależytego wykonania umowy przesyłowej (dystrybucji). Nie ulega bowiem wątpliwości, że również w okresie wypowiedzenia umowy jej strony są zobowiązane do wykonywania obowiązków wynikających z jej postanowień.
W nawiązaniu do powyższego uznać zatem należało, że odbiorca energii elektrycznej nawet w okresie wypowiedzenia obowiązany był do pobierania energii elektrycznej zgodnie z postanowieniami umowy.
Wiążący strony umowny stosunek zobowiązaniowy, poza wskazaniami wynikającymi z Prawa energetycznego, należy oceniać na podstawie przepisu art. 555 Kodeksu cywilnego, z którego wynika, że do sprzedaży energii nakazuje się stosowanie odpowiednio przepisów o sprzedaży, cechujących się ekwiwalentnością świadczeń, a zobowiązanie z niej wynikające pozostaje zobowiązaniem ciągłym. W nawiązaniu do powyższego podkreślenia wymaga, że złożenie przez odbiorcę energii oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy nie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania umownego. Dopiero po upływie terminu wypowiedzenia można mówić o wygaśnięciu zobowiązania stron wynikającego z zawartej przez nie umowy.
Należy przy tym jednak zaznaczyć, że odbiór przez kupującego oferowanej mu energii nie stanowi spełnienia przez klienta świadczenia i nie jest on w tym zakresie dłużnikiem. Niemniej jednak w omawianym przypadku odbiór energii przez odbiorcę nie stanowi świadczenia wynikającego z umowy dystrybucji, natomiast jest jego obowiązkiem prawnym wynikającym z obowiązku współdziałania dłużnika w wykonaniu zobowiązania dostarczania energii przez przedsiębiorstwo energetyczne.
Sąd podzielił tu stanowisko strony powodowej, że dokonanie samowolnego odłączenia się od sieci przez stronę pozwaną w przeddzień złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, należy traktować jako uniemożliwienie przedsiębiorstwu energetycznemu wykonywania zobowiązania w postaci sprzedaży energii o mocy zamówionej przez odbiorcę. Tym samym, wobec faktycznej niemożności sprzedaży energii przez przedsiębiorstwo energetyczne, doszło do powstania szkody wskutek nienależytego wykonywania umowy w okresie wypowiedzenia przez stronę pozwaną.
Sąd uwzględnił w całości żądanie przedsiębiorstwa energetycznego, zasądzając na jego rzecz od odbiorcy energii elektrycznej odszkodowanie w kwocie blisko 100.000,00 zł. Sąd uznał za zasadne wskazywane przez pełnomocnika przedsiębiorstwa energetycznego podstawy żądania odszkodowania wskazując, że szkodę stanowiły utracone korzyści, z powodu braku sprzedaży energii w okresie wypowiedzenia umowy przez przedsiębiorstwo energetyczne, którą to energię przedsiębiorstwo energetyczne sprzedałoby pozwanej, gdyby pozwana spółka wykonywała umowę, zgodnie z jej postanowieniami.
Rozstrzygnięcie zapadłe w omawianej sprawie potwierdza możliwość skutecznego dochodzenia odszkodowania z tytułu utraconych korzyści w sytuacji, gdy jedna ze stron umowy, zaprzestaje wykonywania obowiązków z niej wynikających przed upływem określonego w umowie okresu wypowiedzenia.
Bezprawne rozwiązanie umowy łączącej strony ze skutkiem natychmiastowym, bez faktycznego zachowania okresu wypowiedzenia stanowi o nienależytym wykonaniu umowy, co z kolei umożliwia dochodzenie odszkodowania z tytułu utraconych korzyści.
Co istotne, obowiązek wywiązywania się z postanowień umowy spoczywa nie tylko na stronie świadczącej dany rodzaj usług (w omawianej sprawie na przedsiębiorstwie energetycznym), ale również na odbiorcy, który jako kontrahent umowy, nawet po wypowiedzeniu umowy powinien współdziałać przy jej wykonywaniu i umożliwić dostawcy spełnianie świadczenia do upływu okresu wypowiedzenia.
W przeciwnym razie strona zobowiązana do świadczenia usług, pozostająca w gotowości do spełniania świadczenia do upływu okresu wypowiedzenia umowy, może domagać się odszkodowania z tytułu utraconych korzyści.
Zachęcam do skorzystania z doświadczeń JMK Kancelarii Adwokackiej w zakresie dochodzenia odszkodowań z tytułu utraconych korzyści. W drodze konsultacji prawnej odpowiem na pytania: czy odszkodowanie jest należne? Jak obliczyć należność tytułem utraconych korzyści? W jakiej kwocie sąd może uznać utracone korzyści za udowodnione?
