Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (dalej „CRBR”) został powołany ustawą z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t. j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1115).
CRBR to system, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad Spółką.Kontrola ta może być sprawowana wprost, poprzez pełnienie określonej funkcji w Spółce lub pośrednio, poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez Spółkę lub w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub jest przeprowadzana transakcja okazjonalna.
Obowiązek Spółek, a faktycznie osób fizycznych je reprezentujących, polega najpierw na ustaleniu, kogo jako swojego UBO (ang. Ultimate Business Owner) powinny one ujawnić, a następnie zawnioskować o wpisanie tej osoby do rejestru zarządzanego przez Ministra Finansów.
Za brak zgłoszenia danych do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych Spółce będzie groziła kara pieniężna do wysokości 1.000.000,00 zł. Natomiast, w przypadku podania w Rejestrze nieprawdziwych danych dotyczących beneficjenta rzeczywistego, istnieje ryzyko odpowiedzialności karnej zgłaszającego za składanie fałszywych oświadczeń.
Osoba uprawniona do reprezentacji spółki, dokonując zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych informacji na temat spółki i jej beneficjenta rzeczywistego, wypełnia ten obowiązek pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Zgodnie z art. 233 Kodeksu karnego czyn taki zagrożony jest karą od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Ponadto na mocy art. 68 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu osoba taka może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez podanie w oświadczeniu nieprawdziwych danych, jak i za niedochowanie ustawowego terminu na wypełnienie tego obowiązku. Samym spółkom za naruszenie przepisów grozi kara pieniężna w wysokości do 1.000. 000 zł, zgodnie z art. 153 ww. ustawy.
Podmioty, które zostały zarejestrowane przed dniem 13 października 2019 roku, zgłaszają do Rejestru informacje o beneficjentach rzeczywistych w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia tych przepisów, tj. do dnia 13 kwietnia 2020 r. Natomiast nowo powstające spółki mają obowiązek dokonać zgłoszenia w terminie 7 dni od zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym. Również zmiany danych spółek będą musiały być uwidaczniane w CRBR i na zgłoszenie takiej zmiany ustawodawca przewidział tylko 7-dniowy termin.
Aktualnie termin 6 miesięcy został przedłużony do 9 miesięcy na podstawie przepisów art. 52 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 z dnia 31 marca 2020 r.).
Art. 52 ww. ustawy stanowi, że w ustawie z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1115, 1520, 1655, 1798 i 2088) w art. 195 wyrazy “6 miesięcy” zastępuje się wyrazami “9 miesięcy”. Zatem termin na dokonanie zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych upływa 13 lipca 2020 r.
Jednym z głównych zadań CRBR jest przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Posiadanie dokładnych i aktualnych danych o beneficjentach rzeczywistych ma kluczowe znaczenie dla zwalczania tego typu zjawisk, celem m.in. uniemożliwienia przestępcom celowego ukrycia swojej tożsamości w skomplikowanej strukturze korporacyjnej. Publiczny charakter rejestru, umożliwiający każdemu nieodpłatny dostęp do informacji o beneficjentach rzeczywistych, zapewnia również większą kontrolę informacji przez społeczeństwo obywatelskie oraz przyczynia się do zwiększenia zaufania do rynku finansowego i uczestników obrotu gospodarczego.
Rejestr gromadzi dane dotyczące beneficjentów rzeczywistych spółek:jawnych, komandytowych,
komandytowo-akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych.
W przypadku spółki – osoby prawnej, innej niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, podlegającym wymogom ujawniania informacji na podstawie przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego, beneficjentem rzeczywistym spółki jest:osoba fizyczna będąca udziałowcem lub akcjonariuszem spółki, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej, osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji spółki, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie spółki, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu, osoba fizyczna sprawująca kontrolę nad spółką przez posiadanie w stosunku do niej uprawnień, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351) lub osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w organach spółki w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w powyższych punktach oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu.
Ustawa definiuje jeszcze 2 przypadki, w których instytucje obowiązane identyfikują beneficjentów rzeczywistych swoich klientów: w przypadku klienta, który jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, wobec którego nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na sprawowanie kontroli nad nim przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne przyjmuje się, że taki klient jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym, a także w przypadku klienta będącego trustem przyjmuje się, że beneficjentem rzeczywistym jest założyciel, powiernik, nadzorca (jeśli został ustanowiony), beneficjent trustu i/lub inna osoba, która sprawuje kontrolę nad trustem.
W tych przypadkach informacja o beneficjentach rzeczywistych (trustów i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą) nie jest przekazywana do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Pełna definicja beneficjenta rzeczywistego zawarta jest w przepisie art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Podstawa prawna
Utworzenie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych stanowi realizację przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/849 z 20 maja 2015 r. w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. IV dyrektywa AML). Przepisy Unii Europejskiej zobowiązują państwa członkowskie do przechowywania informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w centralnym rejestrze oraz do udostępniania tych informacji właściwym organom i jednostkom analityki finansowej, a także podmiotom zobowiązanym (w ramach stosowania środków należytej staranności wobec klienta).
W Polsce podstawą funkcjonowania CRBR jest wskazywana wyżej ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, która implementuje przepisy IV dyrektywy AML.
Zgłoszenie informacji
Sposób i tryb składania zgłoszeń do CRBR oraz sposób sporządzania i składania wniosków o udostępnienie informacji, wraz z trybem składania i udostępniania, jest uregulowany w rozporządzeniach Ministra Finansów. Zgłoszenia dokonuje się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego dostępnego na portalu podatki.gov.pl pod adresem https://www.podatki.gov.pl/crbr/.
JMK Kancelaria Adwokackadoradza swoim Klientom w zidentyfikowaniu beneficjenta rzeczywistego Spółki, a także świadczy pomoc prawną na etapie wypełniania obowiązku zgłoszenia informacji do Rejestru. Zapraszamy do kontaktu z Kancelarią pod nr tel. +48570950414.
Artykuł zaktualizowano 22.04.2020 r.
